Yıllık İznim Yoksa Tatil Yapamaz Mıyım?
Çalışma yaşamanın önemli gündem maddelerinden biri yıllık ücretli izin haklarıdır. Çalışan herkes bir fırsat bulup dinlenmek, işin yorgunluğunu atmak, kendini yenilemek ister.
Dinlenmek hepimizin ihtiyacıdır da, her istediğimizde izin kullanabilir miyiz?
Başka bir anlatımla işverenler işçilerine her istediklerinde yıllık ücretli izin vermek zorunda mıdır?
Herhangi bir işyerinde çalışıyorsak doğal olarak yoruluruz. Biriken bu yorgunluğu atmak için de dinlenme zamanlarına ihtiyacımız vardır. Anayasamız ve İş Kanunumuz bu dinlenme ihtiyacının kişilerin karşılıklı anlayışlarına bırakılamayacağına dayanarak bir takım düzenlemeler getiriyor. Bu düzenlemelerin temel amacı da işçilerin dinlenme gereksinimlerini karşılamak, kabul edilebilir ölçülerle dinlenme süreleri yaratmak.
İş Kanunu, işçilerin hangi sürelerle hangi koşullarla yıllık ücretli izin hak edeceğine bu izinlerin kullanım esaslarına, işverenlerin ve işçilerin karşılıklı yükümlülüklerine önemli bir yer vermektedir.
Temel olarak bir işçi aynı işverene bağlı olarak en az bir yıl çalıştığında yıllık ücretli izin hakkı elde eder. Bu sürenin hesabında deneme süresi de dahil olmak üzere işverenin bir veya daha fazla işyerinde çalışılan toplam süre geçerlidir. Söz gelimi; herhangi bir işverenin
- A işyerinde 7 ay çalıştıktan sonra aynı işverenin
- B işyerinde çalışmaya devam eden bir işçi
- B işyerinde 5 ay çalıştığında yıllık ücretli izin hakkı kazanır.
İşçilerin yıllık ücretli izinlerini takip eden yıl içinde kullanmaları ön görülse de, bu izinler kullanılmadığında kazanılmış olan izinler ortadan kalkmazlar. Yıllık izin hakkından vazgeçilemez hükmünü içeren İş Kanunu, işçi izin istemiyorum dese bile izin hakkının yasa ile koruma altına alındığını anlatır. Aynı işverene bağlı çalışma süresi;
- 1 yıldan 5 yıla kadar olan işçi (5 yıl dahil) 14 gün,
- 5 yıldan fazla 15 yıldan az olan işçi 20 gün,
- 15 yıl veya daha fazla olan işçi 26 gün yıllık ücretli izin hakkı elde eder.
18 yaşından küçük ve 50 yaşından büyük işçilerin yıllık ücretli izinleri 20 günden az olamaz.
Yıllık ücretli izin kullanmak isteyen işçi durumu bir ay önceden işverenine bildirir. İşveren işin durumunu da dikkate alarak izin taleplerini karşılar.
Yıllık ücretli izin süresine rastlayan ulusal bayram, genel tatil ve hafta tatili günleri izin süresinden sayılmaz.
Yıllık ücretli iznini işyerinin bulunduğu ilden başka bir yerde geçireceğini belgeleyen işçi, gidiş ve dönüş için 4 güne kadar ücretsiz izin isteyebilir.
İşçilerin hak kazandıkları halde kullanmadıkları yıllık ücretli izin sürelerine ilişkin ücret, iş sözleşmesinin feshi halinde işçiye ödenir.
İş sözleşmesi hangi nedenle sona ererse ersin işçinin izin ücretleri kendisine ödenir.
